Mikroplar sıcak ortamlarda daha süratli çoğaldığı için yaz aylarında kimi bulaşıcı hastalıkların daha fazla görüldüğünü belirten; besin kaynaklı ishallerin arttığı bu aylarda birebir vakitte havuz ve denizden de pek çok hastalığın bulabileceğinden bahseden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, artan sıcaklarla birlikte oluşabilecek hastalıklara karşı tedbirleri sıraladı.
SICAK HAVALARDA MİKROP OLUŞMA RİSKİ DAHA YÜKSEK BESİNLERDEN UZAK DURUN
Dr. Mamçu, insan sağlığını tehdit eden salmonella ve gibisi bakteri toksinlerinin en çok tavuk eti, yumurta, krema, mayonez, midye, istiridye ve kabuklu deniz hayvanlarında bulunduğuna dikkat çekti.
TÜKETİRKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN GIDALAR
- Elde hazırlandığı için hijyen konusunda özel değer gerektiren ve iç sıcaklıkları ziyanlı mikropların ölmesini sağlayacak kadar yükselmeyen ızgara köfteler
- Havasız ortamda mikropların toksin üretme riski olması nedeniyle bütün olarak çevrilen tavuk
- Pastörize edilmemiş sütten yapıldığında Malta hummasına (Brusellozis) neden olabilecek peynirler
- Vakumlu paketi açılıp kısa müddette tüketilmeyen sosis ve salamlar
- Sütlaç, kazandibi, muhallebi, dondurma üzere sütlü tatlılar da hazırlandıktan sonra soğutucuda tutulmazsa tehlikeli olabilecek besinler.
- Çiğ yumurtadan yapılan mayonez, marul, salata, maydanoz üzere sebzeler de âlâ yıkanmadığında riskli olabilir.
YAZIN EN ÇOK GÖRÜLEN HASTALIĞI: İSHAL
Yaz aylarında en çok görülen rahatsızlıklardan ishalin ve besin zehirlenmelerinin bilhassa yiyecek ve içeceklerin uygun olmayan şartlarda üretilmesi ve saklanması sonucunda görüldüğünü vurgulayan Dr. Mamçu, ishal durumunda dikkat edilmesi gerekenleri hususlar halinde sıraladı.
- Sıvı ve tuz kaybının fazla olmadığı ishallerde, hastalar hastaneye yatırılmadan uygun diyetle ayakta tedavi edilebilir.
- emen ishal kesici ilaçlar (anti diyareik ilaçlar) kullanmak mutlaka hakikat değil.
- İshal, ateş, kusma rahatsızlıklarının üçü de birinci başlarda bedenimize ziyanlı etkenleri yok etmek yahut atmak için faydalı birer savunma düzenekleri. Bu düzenekleri engelleyici teşebbüslerden kaçının.
- Dizanteri hadiselerinde; kolera ve fazla su/tuz kaybında hastaneye yatış gerekir.
- Antimikrobiyal tedavi gereken bakteriyel ve protozoal ishallerde uygun tedavi başlanır.
İSHAL DURUMUNDA BESLENME
- İshal düzelene kadar yağsız ve posasız besinlerle ishal diyeti uygulanır ve hastanın ağızdan bol sıvı alması sağlanır.
- İlk birkaç gün içinde yeme içme konusuna itina göstermek gerekir.
- Bağırsakları uyaran çiğ zerzevat ve meyve tüketiminden de kaçınılmalıdır.
- İlk günler kızarmış ekmek, patates haşlama, yoğurt ve ayran tercih edilmelidir.
- Sonraki günler ızgara et ve pişmiş zerzevat yemeklerine başlanabilir.
İSHALDE YAPILMASI GEREKEN BİRİNCİ MÜDAHALE
İshale bağlı gelişen sıvı ve tuz kaybının hayli kıymet taşıdığına değinen Dr. Mamçu, “Bu nedenle sıvı ve tuz kaybının derecesi belirlenip az oranda ise ağız yoluyla, şiddetli oranda ise damardan yerine konması gerekir. ” dedi ve mesken ortamında yapabileceğiniz birinci müdaheleyi anlattı.
“Ev ortamında yapabileceğiniz birinci müdahalede; 5 su bardağı kaynatılmış soğutulmuş suya 2 çorba kaşığı şeker, 1 çay kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat koyun ve kesinlikle her ishal sonrası hastaya içebildiği kadar sık ortalarla içirin. Mesken şartlarında, ağızdan sıvı ve elektrolitler kusma ve mide bulantısı nedeniyle yerine konamıyorsa yahut ateş yükselmişse, çabucak bir sıhhat kuruluşuna başvurun.”
İSHALE KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER
- Besinlerin üreticiden tüketiciye kadar ulaşmasındaki her safhanın denetlendiğinden emin olun.
- Kabuğu soyulabilen besinlerin kabuklarını soyarak, soyulmayanları ise düzgünce yıkayarak yiyin.
- Çiğ yahut az pişmiş et yemeyin, çiğ süt içmeyin.
- Genel paklık kurallarına uymak ve sineklerle savaşmak
YAZ AYLARINDA HAVUZDAN YAHUT DENİZDEN BULAŞABİLECEK HASTALIKLAR
Sıcakların yeterlice artmasıyla birlikte havuza ve denize olan ilgi paralelinde buralardan bulaşan enfeksiyonların da arttığına işaret eden Dr. Mamçu, “Özellikle yüzme havuzları birçok kişinin ortak kullanım alanı olduğundan daha kolay kirlenebilir. Birçok bakteri, virüs ve parazit bu kirliliği yaratır. Havuzların yanı sıra deniz ve ırmaklardaki kirliliğin de E.coli, Cryptosporidium, Giardia, Shigella üzere suya karışan mikroplar suyun yutulması, kulağa ve göze kaçmasıyla bireylerde ishal, mantar hastalıkları, göz ve kulak enfeksiyonları üzere birçok önemli sonuçlar doğuran hastalığa sebep olur. Bunlara da dikkat etmek gerekir. En yeterli tahlil, havuz yahut denizden çıkar çıkmaz kesinlikle duş almak yahut bedeni sabunlayarak, mikropların ciltten atılmasını sağlamaktır.” dedi.
YAZ HASTALIKLARINDAN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ?
Yaz mevsiminde hava sıcaklıklarının artmasıyla ortaya çıkan ve bulaşıcılığı yüksek hastalıkları sıralayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, bu hastalıklardan genel korunma tedbirlerini sıraladı.
- Güneşten, çok sıcak ve havasız ortamlardan kaçının
- Hijyeni ve güvenliği olmayan plaj ve havuzları kullanmayın
- Hiçbir zerzevat ve meyveyi yıkamadan tüketmeyin
- Açıkta satılan hiçbir besin unsuruna prestij etmeyin
- Günde en az 2 litre su için
- Ateş düşürücü olarak Paracetamol üzere ilaçları el altında bulundurun
